BİR YANI DEMİRDEN KOR BİR YANI AKLI SELİM

Divan edebiyatı öyle uçsuz bucaksız bir derya ki günümüz şiirinde ne yazık ki bu söz ustalığını, zeka pırıltısını ve samimiyeti pek göremiyoruz. Daha önce buradan pek çok Divan edebiyatı yazısı paylaştık. (Bunun gibi) Pek tabii bunlar bizden önce de bilinen şeyler ancak yeni öğrenenler için yararlı olduğu inancındayım.

Bugün Osmanlı padişahlarının belki de en kararlı, en cesur ve en yeteneklilerinden Yavuz Sultan Selim'in yani mahlası ile "Selimî" nin bir kıt'asını paylaşayım istedim. Belirttiğim gibi pek çok yerde görebileceğiniz bir kıt'a ancak yeni öğrenenler için keyifli olacaktır.

Bildiğiniz gibi Yavuz'un Osmanlısı özellikle Doğu'da ve Orta Doğu'da önemli topraklara ulabilmiştir. Bunların belki de en önemlisi bugünün İran'ı olarak değerlendirebileceğimiz Safevi İmparatorluğu'nun topraklarıydı. Bu, henüz tam olarak devlet teşkilatını kuramamış Türkmen topluğuğun başında bildiğiniz üzere Şah İsmail vardı. Şîîliği kendilerine rehber edinen Şah ve toplumu giderek çatırdayan Anadolu Sünniliği için bir tehdit oluşturuyor, Sultan Selim'in canını sıkıyordu. Şah sadece bir devlet lideri değil önemli bir din adamı ve şairdi de. Önceleri Hıtayî , Çaldıran hezimetinden sonra ise hatayı kendinde bularak Hataî (hata yapmış olan) mahlaslarını kullanan, Osmanlıların dilinde Çocuk Şah diye adlanan bu önemli lider şiirlerinde kullandığı Öztürkçe ile belki de Türk folkloruna diğerlerinden daha çok katkıda bulunmuştur.

Rivayete göre her alanda çekiştiği Şah İsmail'i şiirde de yerle yeksan etmeyi amaçlayan Yavuz, Şah'a yazdığı bu şairanelik ve akıl gerektiren kıt'ayı göndermiş ve şiir alanında da yeteneğinin Şah'tan üstün olduğunu vurgulamaya çalışmıştır.

Kıt'aya dikkat ederseniz dizelerin soldan sağa ve yukarıdan aşağıya aynı olduğunu göreceksiniz. Oldukça zekice ve zahmet çekilerek hazırlandığı belli olan bir kıt'a bu.



dildar: gönül çalan sevgili
ağyar: yabancı, el
sadıkane: sadık kimseye yakışır şekilde